Nghề làm mây tre đan là gì?
Nghề mây tre đan đã không còn xa lạ đối với mỗi người Việt vì đây là một nghề được truyền qua nhiều thế hệ đã trở thành một nghề truyền thống. Đây là nghề truyền thống và đã được ông cha ta truyền qua nhiều thế hệ. Nghề mây tre đan được làm thủ công bằng tay tạo ra những sản phẩm phục vụ cho đời sống hàng ngày của con người như: rổ, giá, thúng, bàn, ghế,… Khác với một số nghề truyền thống đang dần bị mai một thì nghề mây tre đan ngày càng phát triển. Tính đến thời điểm hiện tại trên cả nước có đến hàng nghìn làng làm nghề mây tre đan đã cho thấy cơ hội và khả năng phát triển rất cao. Các sản phẩm mây tre đan ngày càng trở nên đa dạng về giá cả, mẫu mã đáp ứng thị hiếu của người dùng.
Đặc biệt với sự phát triển của công nghiệp hiện đại thiết bị máy móc được vận dụng trong sản xuất giúp giảm thời gian sản xuất và tăng năng suất lao động đã hỗ trợ các sản phẩm mây tre ngày càng tốt hơn. Vì thế, các sản phẩm mây tre đan đã phát triển mạnh mẽ ra cả khu vực thế giới chứ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước. Trong số những nghề truyền thống còn tồn tại đến thời điểm hiện nay thì nghề làm mây tre đan đã trở thành nghề về thủ công đem lại giá trị kinh tế cao nhất để góp một phần lớn vào nền kinh tế của cả nước. Bên cạnh đó, đây cũng là nghề tạo ra rất nhiều cơ hội việc làm cho người lao động.
Những làng nghề mây tre đan nổi tiếng của Việt Nam
Làng nghề mây tre đan Phú Vinh
Đây là một trong những làng nghề mây tre đan có truyền thống lâu đời nhất khi đã tồn tại từ thế kỉ thứ XVII của nước ta. Làng nghề Phú Vinh thuộc xã Phú Nghĩa – Chương Mỹ – Hà Nội nổi tiếng với các sản phẩm mây tre đan đẹp mắt, tinh tế, mẫu mã đa dạng… Ngoài ra nơi này còn là địa điểm du lịch được nhiều du khách tìm đến. Những sản phẩm ở đây luôn toát lên nét đẹp tinh tế khi được kết hợp cả màu sắc truyền thống và hiện đại với những nét đặc trưng riêng của làng nghề để nhìn là biết ngay sản phẩm của nơi này làm ra. Ngoài những vật dụng hàng ngày như khay, đĩa, rổ, rá,…làng nghề này còn sáng tạo và sản xuất những món đồ lưu niệm đẹp mắt, đòi hỏi kỹ thuật cao như khung ảnh, tranh chân dung, đồ trang trí, hoành phi, câu đối,… Đặc biệt nhất là khi người dân ở đây còn sản xuất sản phẩm nội thất độc đáo như bàn ghế, bình hoa, đèn ngủ,… Các mặt hàng ở đây đều đẹp mắt và toát ra sự tinh tế mà không ai có thể chối từ.
Rõ ràng những sản phẩm ở đây đã bắt kịp công nghệ mẫu mã hiện đại nhưng vẫn toát lên những nét đơn giản, mộc mạc đậm chất làng quê. Nhờ có nghề mây tre đan mà làng nghề này đã tạo công ăn việc làm cho rất nhiều người lao động sống trong vùng. Đây không chỉ là nghề nuôi sống họ mà còn là niềm đam mê và tình yêu mãnh liệt với nghề khi mọi nét đẹp đã được thể hiện trên từng sản phẩm. Do đó, mọi sản phẩm ở đây đều đã được xuất khẩu có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Làng nghề mây tre đan Tăng Tiến
Mây tre đan Tăng Tiến là một làng nghề có lịch sử hình thành và phát triển hơn 300 năm tại xã Tăng Tiến – Việt Yên – Bắc Giang. Từ lâu làng Tăng Tiến đã nổi tiếng với những sản phẩm đạt chất lượng cao như đệm, gối, túi xách, mành,… được làm từ mây tre đan. Các sản phẩm của làng nghề này được lưu giữ bảo quản đặc biệt nên không có hiện tượng mối mọt, phai màu. Đó cũng chính là chất lượng và điểm riêng biệt giúp cho thương hiệu của làng nghề Tăng Tiến được người sử dụng tin dùng.
Bên cạnh việc sản xuất mây tre đan thì làng nghề còn là điểm đến của nhiều thương lái cùng những du khách nước ngoài đến ghé thăm. Do đó, các sản phẩm của làng nghề mây đan Tăng Tiến đã vươn xa ra khắp các khu vực khác như Châu như Á, Âu, Mỹ và châu Phi. Điều làm nên thương hiệu của làng nghề mây tre đan Tăng Tiến không chỉ là bề dày lịch sử mà còn là mẫu mã, kiểu dáng, sản phẩm ngày càng đa dạng nên rất chiếm được cảm tình của khách hàng và chinh phục ngay cả những ai khó tính nhất.
Làng nghề mây tre đan Ninh Sở
Làng nghề Ninh Sở là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời của quê hương Thường Tín với đan, song, mây, tre, giang. Cũng giống như làng mây tre đan Phú Vinh thì làng mây tre đan Ninh Sở cũng được hình thành từ khá lâu và cũng được coi là sớm nhất ở mảnh đất kinh kì. Mây tre đan Ninh Sở nổi tiếng với những vật dụng đơn giản gắn liền với người nông dân như nơm, giỏ,… để bắt tôm, cua, cá.
Những sản phẩm mây tre đan ở đây không chỉ đơn giản là để phục vụ đời sống mà đã có sự cải tiến để giúp người dân có thể đánh bắt tôm, cá nhiều hơn, nhanh hơn. CHính nhờ vào sự thông minh và sáng tạo mà những vật dụng đó trở nên hữu ích cho những người nông dân ở những vùng kinh tế khó khăn và được bán ra với số lượng sản phẩm lớn.
Những người thợ ở đây cũng rất giỏi khi chỉ cần nhìn vào ảnh mà nghĩ được cách đan, tạo thành những vật dụng như thật và đặc biệt là bức tranh phong cảnh hay chân dung rất sinh động mang tính nghệ thuật cực kì cao. Từ những năm 20 của thế kỷ XX đến nay rất nhiều sản phẩm của các nghệ nhân làng tre đan Ninh Sở đã được đem trưng bày ở các hội chợ mỹ nghệ trong nước và quốc tế. Bước tiến nổi bật nhất là vào năm 1931, các sản phẩm song, mây, tre, giang đan của Ninh Sở được trưng bày tại triển lãm hàng thủ công mỹ nghệ tại Paris hoa lệ. Giữa những sự hoành tráng, lấp lánh của Paris các sản phẩm đơn giản, tinh tế lại nổi bật như một điểm nhất độc đáo.
Làng nghề mây tre đan Thạch Cầu
Làng mây tre đan Thạch Cầu được coi là vùng đất cha đẻ của nghề dệt đồng thời cũng là nơi mây tre đan tồn tại và phát triển lâu đời từ ngàn đời xưa. Nghề mây tre đan Thạch Cầu ở Nam Định đã hình thành và tồn tại truyền đời qua bao thế hệ nên từ những đứa trẻ hay các cụ già đều đan tre thoăn thoắt giúp cho cái nghề ấy được tiếp nối lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm năm nay. Đúng với tinh thần của làng nghề mây tre đan mỗi sản phẩm ở đây làm ra đều hoàn toàn thủ công và mẫu mã đa dạng đặc biệt là những vật dụng đời thường gắn liền với cuộc sống của người dân trên khắp cả nước và phù hợp để xuất khẩu ra nước ngoài.
Mây tre đan Ngọc Động
Làng mây tre đan Ngọc Động thuộc xã Hoàng Đông huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam là nơi có nghề mây tre đan truyền thống đã và đang trên đà phát triển mạnh mẽ giúp cho tiếng tăm của làng nghề cùng các sản phẩm ngày càng vươn xa, số lượng sản phẩm bán ra cũng tăng mạnh. Tại làng nghề này, nghề mây tre đan cũng đã tồn tại khá lâu đời với những sản phẩm từ cây mây và cây giang chứ không phải nguyên liệu từ tre, nứa như các làng nghề khác. Hàng loạt các sản phẩm nổi tiếng đã được ra đời và quảng bá rộng rãi như: ghế mây, khau, lọ, đĩa, bát,… với mẫu mã đa dạng và các chủng loại khác nhau. Cũng nhờ nghề mây tre đan mà cuộc sống của người dân làng nghề Ngọc Động đã có cuộc sống ổn định và sung túc hơn.
Làng nghề Ngọc Động là nơi nổi danh nhất với sản phẩm mây xiên giang rất bền chặt với cách đan xiên các sợi mây liên kết với các nan giang, điều đặc biệt là các sản phẩm này sẽ không bị biến dạng dưới các điều kiện thời tiết khắc nghiệt mưa gió. Một số sản phẩm nổi bật của làng nghề như giỏ, va li, khay, điax… hay ngay cả những chiếc thạp lớn với độ cứng tuyệt vời mọi người có thể ngồi lên mà không bẹp.
Mây tre đan Liên Khê
Mây tre đan Liên Khê thuộc huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên là một trong những làng nghề mây tre đan xuất khẩu đã rất nổi tiếng với lịch sử hình thành và phát triển lâu đời. Làng nghề mây tre đan Liên Khê được hình thành từ những năm 90 của thế kỉ XX và đến thời điểm hiện nay vẫn phát triển mạnh mẽ, Thời gian đầu nơi đây chỉ là một làng nghề nhỏ nhưng về sau chính sự yêu nghề của con người nơi đây đã giúp cho làng nghề phát triển nhân rộng với nhiều cơ sở nhỏ lẻ trong xã Liên Khê.
Hiện nay, sản phẩm mây tre đan Liên Khê đang được quảng bá và xuất hiện trên nhiều thị trường nước ngoài như Hàn QUốc, Mỹ, Nhật Bản mà vẫn mang đậm phong cách đơn giản, tinh tế của Việt Nam. Trong số các làng nghề xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài thì sản phẩm mây tre đan Liên Khê chiếm được cảm tình của nhiều khách hàng quốc tế nên số lượng hàng đặt của các đơn đặt hàng ngày một nhiều. Qua đó, các nghệ nhân ở đây cũng không ngừng phát triển mẫu mã, chất lượng của các sản phẩm thay vì chỉ sản xuất theo một lối mòn.
Với nét giản dị, mộc mạc nhưng mà vẫn toát lên sự tinh xảo và lôi cuốn với giá trị thẩm mỹ cao thì những sản phẩm mây tre đan của làng nghề Liên Khê đã khẳng định được chỗ đứng của mình trên thị trường cũng như góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam và đây cũng là một cách để quảng bá văn hóa của người Việt đến bạn bè quốc tế.
Nghề mây tre đan là một trong số ít những làng nghề truyền thống còn tồn tại và phát triển mạnh mẽ đến thời điểm hiện tại. Vì thế, có thể thấy những giá trị truyền thống tốt đẹp vẫn có cơ hội để vươn mình ra thế giới nếu biết cách hòa nhịp với đời sống mới.
