Giới trẻ hiện nay đặc biệt quan tâm đến tài chính và mạng xã hội là phương tiện dễ truy cập nhất
Theo Trí thức trẻ, trong cuộc khảo sát năm 2021 của Công ty đầu tư TIAA tại Mỹ, có 1/3 số người tham gia nói rằng họ tin tưởng nội dung trên mạng xã hội giúp họ đưa ra các quyết định liên quan đến tiền bạc. Có gần 1/2 người Canada từ 18 – 34 tuổi sử dụng Internet để được tư vấn tài chính (theo dữ liệu từ Chính phủ Canada). Iftikhar Mahmood – một nhà hoạch định tài chính được chứng nhận cho hay: “Thế hệ trẻ quan tâm đến tài chính hơn bao giờ hết”.
Trong tình trạng bão giá tăng cao và mức thu nhập không theo kịp, rõ ràng là các con đường truyền thống để có thể đạt được tự do tài chính – làm việc chăm chỉ với một công việc được trả lương, tích trữ tiền trong tài khoản tiết kiệm không còn phù hợp với thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, thuật toán của một số nền tảng mạng xã hội sẽ đề xuất đưa vào một loạt các nội dung đa dạng và ngẫu nhiên, ngay cả khi chúng có vẻ không liên quan đến sở thích của người dùng. Chính vì thế, người dùng có thể xem các bài đăng về tiền bạc dù trước đó chưa bao giờ thể hiện sự quan tâm về tài chính cá nhân.
Và xu hướng chuyển sang tư vấn trực tuyến có thể là do tài chính cá nhân và đầu tư thường là những chủ đề khá khó khăn, đặc biệt là đối với những người không được đào tạo chính quy trong lĩnh vực này. Trong cuộc thăm dò gần đây nhất của Scotiabank có 81% người Canada cho biết thế giới tài chính đang trở nên khó hiểu hơn và 70% nói rằng họ không có manh mối khi nhắc đến các kiểu đầu tư mới. Chính vì thế, có cung thì ắt sẽ có cầu, mạng xã hội tràn ngập các lời khuyên dành cho những người muốn tự giáo dục bản thân để có thể kiểm soát tương lai tài chính của họ. Nhưng nhận được lời khuyên về tài chính cá nhân từ chính nơi khó kiểm soát như mạng xã hội có phải thực sự là ý tưởng hay.
Ai nói rằng “bạn sẽ trở nên giàu có chỉ sau một đêm” là lời nói dối
Có thể thấy, không khó để nhận ra trong khoảng thời gian dịch bệnh COVID-19 hoành hành, có nhiều nhà tư vấn đầu tư hay tài chính nói chung “mọc lên như nấm” trên nền tảng mạng xã hội. Họ sẽ thường đưa ra những lời khuyên khá cụ thể ví dụ như nên đầu tư vào đâu, số tiền bao nhiêu cho một số người chung chung mà không điều chỉnh nó theo nhu cầu của cá nhân.
Đối với những người nghe theo, có thể đây sẽ là lời khuyên đưa tài chính của họ đến bờ vực sụp đổ. Cũng bởi vì hoàn cảnh tài chính của mỗi cá nhân là khác nhau, theo đó nếu như áp dụng cùng một lời khuyên như thế thì chắc hẳn sẽ có người không phù hợp. Rất dễ để thấy được có những người đã nghe theo và lâm vào cảnh thua lỗ. Nên nhớ rằng “bất kỳ ai nói rằng bản thân bạn trở nên giàu có chỉ sau một đêm là đang nói dối”. Mahmood cho thấy, khi thị trường tăng mạnh đã có rất nhiều lời khuyên đầu tư từ những người không được đào tạo. Điều này là do trong thị trường tăng giá khi mọi người đạt được lợi nhuận lớn thì họ cảm thấy đủ điều kiện để đưa ra lời khuyên. Nhưng khi chúng ta gặp phải sự cố hoặc thị trường có sự rung chuyển, những người đó lại không được trang bị để đối phó. Dù vậy điểm cộng của mạng xã hội chính là có thể truyền thông. Nigel Frith – một nhà phân tích được FCA chứng nhận, lo ngại về những nguy hiểm đi kèm với rào cản gia nhập thấp như thế. Và việc vài nghìn người đến triệu người tiếp cận nội dung trên mạng xã hội không khó khi hiện nay có nhiều nền tảng với thuật toán rất thông minh. Có nghĩa là thông tin có thể được xem là hàng trăm hoặc hàng nghìn lần mà không cần thiết lập lòng tin của những người theo dõi.
Còn mối nguy hiểm của những chuyên gia tài chính trên mạng chính là khi nói đến tài chính cá nhân rõ ràng hơn so với các thể loại khác bởi vì có nguy cơ họ có thể tham gia vào việc thao túng thị trường bằng cách đưa ra các mẹo có lợi cho các khoản đầu tư của họ. Hơn thế, tại Việt Nam, rất khó để có thể tìm hiểu được bằng cấp, chứng chỉ hay xác minh được mức độ tin cậy của họ.
Susannah Streeter – một nhà phân tích thị trường và đầu tư cấp cao tại Hargreaves Lansdown (một công ty tài chính tại Anh) cho biết, rất khó để biết được động cơ của những người này trên mạng xã hội. Và cô ấy nói nếu có điều gì đó không ổn, không dễ để kiểm duyệt một người có ảnh hưởng vào lúc này. Những người có tầm ảnh hưởng (KOL) cũng có thể quảng cáo các sản phẩm từ công ty tài chính và không có ai có thể chắc chắn về độ tin cậy. Ngoài ra, chỉ cần một sai lầm về đầu tư hay lập kế hoạch tài chính cũng có thể đẩy bạn vào cảnh “rỗng túi”.
Cần cẩn thận trước những quyết định về tài chính
Trên mạng xã hội có câu nói vừa hài hước và châm biếm về thực tế hiện nay như sau “Ai cũng có thể trở thành chuyên gia tài chính miễn là có điện thoại thông minh”. Khi mà chuyện một ai đó chia sẻ về mọi thứ, lan truyền thông tin dễ dàng hơn bao giờ hết nhờ mạng xã hội. Và chỉ cần một bài đăng khoe lãi, khoe tài sản, hầu hết mọi người sẽ tin vào những lời khuyên của “chuyên gia tài chính” rằng chỉ cần nghe theo và họ cũng sẽ đạt được điều đó.
Có thể thấy, thế hệ trẻ là những người dễ bị ảnh hưởng nhất trong câu chuyện này khi chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc phân tích thông tin. Trước khi tin tưởng bất kỳ ai hay bất cứ lời khuyên nào, hãy nhớ rằng câu chuyện tài chính của mỗi người là những biến số khác nhau và họ giàu lên nhờ phương pháp này không có nghĩa là bạn cũng có thể. Vậy nên, hãy kiểm tra thông tin về người bạn đang nghe lời chia sẻ xem có đáng tin cậy hay không. Và với mỗi quyết định thì hãy suy nghĩ thật kỹ, chỉ với một sai lầm tài chính, ít thì bạn sẽ bay mất 1 tháng lương, nặng thì sẽ có thể bị rơi vào thảm cảnh tài chính đổ vỡ.
