CÂU HỎI:
Vợ chồng tôi quê ở Nam Định lên Hà Nội làm ăn được 5 năm nay. 2 vợ chồng tích cóp được 400 triệu dự định mua một căn hộ tập thể cũ vừa để ở, vừa để nếu trường hợp căn nhà này bị tháo dỡ xây mới thì cũng được bồi thường ở một nơi khác.
Xin nhờ các luật sư tư vấn giúp vợ chồng tôi có nên mua nhà tập thể cũ để chờ được bồi thường tái định cư không?
TRẢ LỜI
Luật sư Nguyễn Huy An (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Việc người dân tìm mua chung cư, nhà tập thể cũ tại khu vực nội thành khá phổ biến. Lý do của hiện tượng này một phần vì có vị trí thuận lợi, trung tâm thành phố; mặt khác, không ít người mua nhà tập thể cũ để được bồi thường tái định cư.
Để trả lời cho câu hỏi nên mua nhà tập thể cũ để được bồi thường tái định cư bằng chung cư mới hay không thì cần nắm rõ phương án xử lý đối với chung cư, nhà tập thể cũ theo quy định dưới đây.
1. Phương án xử lý khi chung cư hết niên hạn sử dụng
Căn cứ khoản 2 Điều 99 Luật Nhà ở 2014, khi nhà chung cư hết niên hạn sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng hoặc bị hư hỏng nặng, có nguy cơ sập đổ, không bảo đảm an toàn cho người sử dụng thì cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh phải tổ chức kiểm định chất lượng công trình nhà chung cư này để xử lý theo quy định sau:
Trường hợp 1: Nhà chung cư còn bảo đảm chất lượng và an toàn cho người sử dụng thì chủ sở hữu được tiếp tục sử dụng theo thời hạn ghi trong kết luận kiểm định, trừ trường hợp:
Trường hợp 2: Nhà chung cư bị hư hỏng nặng, có nguy cơ sập đổ, không còn bảo đảm an toàn cho người sử dụng thì cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh phải ban hành kết luận kiểm định chất lượng và báo cáo UBND cấp tỉnh để thông báo bằng văn bản cho chủ sở hữu nhà ở; nội dung văn bản thông báo phải được công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của UBND và cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh, trên phương tiện thông tin đại chúng của địa phương.

Chủ sở hữu nhà chung cư có trách nhiệm phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư mới hoặc bàn giao cho cơ quan có thẩm quyền để phá dỡ và xây dựng công trình khác theo quy định.
Việc xử lý nhà chung cư và quyền sử dụng đất có nhà chung cư thuộc diện quy định tại trường hợp 2 được quy định như sau:
2. Phương án giải quyết chỗ ở cho chủ sở hữu chung cư
Căn cứ khoản 1 Điều 116 Luật Nhà ở 2014, việc bố trí tái định cư cho các chủ sở hữu có nhà chung cư thuộc diện phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được thực hiện như sau:
Trường hợp 1: Chủ sở hữu không có nhu cầu tái định cư tại chỗ thì tùy theo điều kiện cụ thể của địa phương mà được bố trí nhà ở, đất ở tái định cư theo quy định như: Mua nhà ở thương mại, mua nhà ở xã hội được xây dựng theo dự án để cho thuê, cho thuê mua, bán cho người được tái định cư.
Trường hợp 2: Chủ sở hữu có nhu cầu tái định cư tại chỗ thì được bố trí nhà ở mới có diện tích tối thiểu bằng hoặc lớn hơn diện tích nhà ở cũ.
Trường hợp Nhà nước đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư mà có chênh lệch về giá trị giữa nhà ở cũ và nhà ở mới thì việc thanh toán giá trị chênh lệch được thực hiện theo phương án bố trí tái định cư đã được phê duyệt; nếu doanh nghiệp kinh doanh bất động sản và chủ sở hữu thỏa thuận đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư thì việc thanh toán giá trị chênh lệch được thực hiện theo thỏa thuận giữa các bên.
Lưu ý:

Kết luận
Việc người dân có nên mua nhà tập thể cũ để được bồi thường tái định cư hay không thì tùy thuộc vào quan điểm từng người.
Ngoài ra, có một số yếu tố khác người mua cần cân nhắc như nhiều căn hộ tập thể dù xuống cấp nhưng giá khá cao.